Euro Bölgesi: Birinci çeyrekteki büyümenin yarısı tüketimden geldi

 

Birinci çeyrekte reel GSYH büyümesi yukarı yönlü revize edilerek 0,1 puanlık artışla çeyrek bazında yüzde 0,3'e çekildi. Bunlara ek olarak, 2015'in dördüncü çeyreğindeki büyüme de çeyrek bazında yüzde 0,3'ten yüzde 0,4'e yükseltildi. 2015 yılındaki büyümenin arkasındaki itici güç ihracattı ancak şu andaki olumlu trendlerin tüketim ve kurumsal yatırımlar olduğu görülüyor. Buna paralel şekilde, birinci çeyrekteki GSYH büyümesinin yarısı tüketimden geldi. Bununla birlikte şirket yatırımları da ikinci kez üst üste olmak üzere bu çeyrekte de nispeten güçlü bir şekilde arttı (2015'in 4'üncü çeyreğindeki yüzde 1,5'in sonrasında çeyrek bazında yüzde 0,9). Ancak üçüncü kez üst üste olmak üzere bu çeyrekte de ihracat büyüme üzerinde ağırlık oluştururken, ithalattaki büyüme (çeyrek bazında yüzde 0,8) ihracattan (çeyrek bazında yüzde 0,4) daha hızlı gerçekleşti. İhracatta elde edilen büyüme, Euro'daki (EUR) değer kaybını ve özellikle gelişmekte olan pazarlardan gelen talep olmak üzere zayıflayan dış talebi yansıtacak şekilde 2013'ün birinci çeyreğinden bu yana elde edilen en zayıf büyüme oldu. GSYH'nin yüzde 0,3 artış ile çeyrek bazında yüzde 0,4'de seviyesinde büyümesinin beklenmesi ve gelişmiş göstergelerin ılımlı büyümeye işaret etmesi ile ikinci çeyrekte büyüme ivmesinin daha hafif olmasını bekliyoruz. Genel olarak bakıldığında GSYH büyümesi 2016 yılında hız kaydetmeyecek ve 2015'teki hızında gerçekleşecek (yüzde 1,6).

 

 

ABD: KIRILGANLIK YAYGIN; FED YİNE BEKLEMEDE

 

160 binlik istihdam oluşturulması beklenirken, Mayıs ayı istihdam raporu 38 binlik istihdam oluşturulduğunu gösterdi. Mayıs ayındaki istihdam oluşumu, Eylül 2010'dan bu yana elde edilen en düşük seviyedeydi. Buna ek olarak, önceki iki ay, 59 bin düşüşle aşağı yönlü revize edildi. İstihdam seviyesi, üç ay üst üste daralma kaydederken, iş gücüdeki düşüş son iki ayda 820 bin seviyesinde gerçekleşti. Biraz da bunun sonucu olarak Fed Başkanı Janet Yellen güvercin açıklama yaparak Haziran ayında faiz artışı olmayacağını, Temmuz ayında artış gerçekleşmesine dair ihtimalleri de düşürdü. ABD'den gelen diğer olumsuz haberler ise şöyle: (i) ISM üretim endeksi Mayıs ayında artış kaydetse de 51,3'lük kırılgan bir seviyede seyretti; ISM hizmet endeksi ise 2,8'lik azalma ile 52,9 seviyesine indi; (ii) 35,5 milyar Dolar seviyesinde ticaret açığı Nisan ayında genişleyerek 37,4 milyar Dolar seviyesine ulaştı; (iii) temel fabrika siparişlerinde Nisan ayında aylık yüzde 0,6, yıllık yüzde 4,4'lük düşüş gerçekleşti; (iv) öncesinde güçlü seyreden inşaat harcamaları Ocak 2011'den bu yana en yüksek düşüşü kaydederek Nisan ayında aylık yüzde 1,8 oranında azaldı; (v) verimlilik, birinci çeyrekte çeyrek bazında yıllık yüzde 0,6'lık gerileme kaydederek ikinci kez üst üste azalmış oldu; uzun vadeli yüzde 2,3'lük ortalamaya oranla gerileme seviyesi yıllık yüzde 0,7 oldu.

 

GÜNEY AFRİKA: MEVCUT DURUM

 

Standard & Poor's (S&P), yatırım derecelendirmesini "çürük" statüsüne geçirmediği için (ki bu beklenen bir hareketti) Güney Afrika derecelendirmesini korumayı başardı. Ne kadar süreceği belli olmasa da piyasaların bu ertelemeye verdiği cevap olumluydu: Güney Afrika Randı (ZAR), yüzde 3'ün üzerinde iyileşme kaydetti ve devlet tahvili gelirleri 14 baz puanlık azalma ile yüzde 9,17 seviyesine indi. Ancak artık gözler Aralık 2015'te Güney Afrika'nın derecelendirmesini düşüren, ülkeyi olumsuz bir konuma sokabilecek Fitch'e çevrildi. Moody's, Mayıs ayında Güney Afrika'nın seviyesini, "çürük" statüsünün iki seviye üzerinde tuttu ancak aşağı yönlü revizyon yapılma ihtimali olduğunu da belirtti. Bunlara ek olarak, S&P de Güney Afrika'yı Aralık ayında tekrar gözden geçirecek. Bu nedenle ülkenin "çürük" statüsünün ertelenmesi ve bunun getirdikleri (olumsuz yatırımcı görünümü ve daha yüksek borç maliyetleri de dâhil) uzun sürmeyebilir.

 

BREZİLYA: DURGUNLUK, BİRİNCİ ÇEYREKTE HAFİFLEDİ

 

2015'in dördüncü çeyreğindeki çeyrek bazında yüzde 0,8'lik daralmanın ardından (yıllık yüzde -5,9) reel GSYH 2016'nın ilk çeyreğinde çeyrek bazında yüzde 0,3'lük küçülme kaydetti (yıllık yüzde -5,1). Genel olarak bakıldığında, GSYH'in 2014'teki doruk noktasından bu yana yüzde 7'lik düşüş kaydettiği ve 2010'daki seviyelerine döndüğü görülüyor. 2015'in 4'üncü çeyreğindeki yüzde -0,9'un ardından özel tüketimdeki daralma birinci çeyrekte çeyrek bazında yüzde -1,7 seviyesinde gerçekleşti. Enflasyonel baskılar Nisan ayında yıllık yüzde 9,3 seviyesinde gerçekleşirken, yine Nisan ayında yüzde 11,2 ile işsizlik artmaya devam etti, maaşlardaki büyüme azalırken finansal koşullar sıkılaştı (hanelere yönelik, belli bir amaca tahsil edilmemiş kredilere uygulanan faiz oranları yüzde 70'e ulaştı). Çeyrek bazında yüzde 2,7'lik azalma ile (2015'in dördüncü çeyreğinde çeyrek bazında yüzde 4,8) yatırımlar daralmaya devam etti ve Ocak 2014'teki zirve seviyenin yüzde 25 altına düştü. İhracatın güçlü bir iyileşme kaydetmesi sayesinde (çeyrek bazında yüzde 6,5) net ihracat birinci çeyrekte genel büyümeye olumlu katkıda bulundu (+1,5 puan). Arjantin'in Aralık 2015'te sermaye kontrollerini artırması, bu olumlu gelişmenin arkasında yatan nedenlerden biri olabilir. Genel olarak bakıldığında ekonominin 2016'da yüzde 3,5'lik daralma kaydedeceğini öngörüyoruz.

 

MERCEKTEKİ ÜLKELER

 

Euro Bölgesi: Avrupa Merkez Bankası (AMB), "bekleyelim, görelim" politikasına geri döndü

 

Avrupa Merkez Bankası (AMB), faiz oranları, parasal genişleme programı ve likiditeyle ilgili ölçüler de dahil olmak üzere politikalarında değişiklik yapmadı. Kurumsal Sektör Satın Alma Programı (Corporate Sector Purchase Programme – CSPP) 8 Haziran'da ve TLTRO II (reel ekonomiye verilen kredilerde canlanma sağlanması için tasarlanan program) 22 Haziran'da uygulamaya alınacak. AMB, bu programların daha fazla canlandırıcı etkisi olmasını bekliyor. Enflasyonun 2018'e kadar hedefin (yüzde 2) altında kalması olasılığı da göz önünde bulundurulduğunda AMB, başta CSPP olmak üzere bu programların büyüklüğünü ve süresini artırmaya hazırlıklı. CSPP'nin, bugün aylık 80 milyar Euro seviyesinde olan parasal genişlemenin yüzde 12'sini temsil etmesini bekliyoruz. Güncel kredi koşulları ve ekonomik veriler biraz iyileşme olduğunu gösteriyor ancak genel görünümde belirsizlikler var: enflasyonun 2016 yılında ortalama yüzde 0,2 seviyesine ulaşması beklenirken (düşük petrol fiyatları), işsizlik konusundaki iyileşmenin düşük olacağı ve buna paralel olarak maaşlar üzerinde baskı oluşacağı öngörülüyor. GSYH büyümesinin 2015'le aynı seviyede gerçekleşmesini (yüzde 1,6) ve AMB'nin yılsonuna doğru, muhtemelen sonbahar aylarında yeni parasal genişleme politikaları duyurmasını bekliyoruz.

 

 

Suudi Arabistan: Dönüşümsel liderlik

 

Ulusal Dönüşüm Programı (The National Transformation Program – NTP), 6 Haziran haftasında açıklandı. NTP, 2030 Vizyonuna yönelik bazı detayları barındıran, 2016-2020 yılları arasında uygulamada olacak beş yıllık bir plan. Önceki gelişim planlarının tersine, NTP uygulamadan sorumlu olan taraflara spesifik hedefler ve başarının ölçümü için spesifik ölçüler (KPI) veriyor. 2020'ye kadar ulaşılması gereken temel hedefler arasında yer alanlar şöyle: hükümetin petrol dışı gelirlerinde 98,4 milyar Dolar artış kaydedilmesi, ek 450 binlik istihdamın oluşturulması, petrol dışı ihracatta 39 milyar Dolarlık artış kaydedilmesi, su ve elektrik sübvansiyonlarının 200 milyar Suudi Arabistan Riyali (SAR) seviyesinde azaltılması ve ülkenin şu anda 50 olan Dünya Bankası derecelendirmesinin iyileştirilerek 85 yapılması. NTP, aynı zamanda potansiyel gelir vergileri (hane halkı da dahil) ile emlak varlıkları ve emlak kârları için kayıt ücreti olabileceğini de belirtiyor. Suudi Arabistan'da zorlu bir görünüm söz konusu ancak planlar şekil alıyor.

 

Çin: Daha fazla ip cambazlığı

 

Son veriler, dönüşümün zorlu olduğuna ve büyüme hızının ılımlı seyrettiğine işaret ediyor. Sanayi iyileşmesi, Nisan-Mayıs aylarında daha ılımlı seyreden kredi genişlemesini ve dış talepteki zayıflığı yansıtacak şekilde durmuş durumda. Gerçekten de USD ağırlıklı ihracat Mayıs ayında daha fazla daraldı (Nisan ayında yıllık yüzde -1,8 iken Mayıs ayında yıllık yüzde -4,1) ve bu da ABD'den ve AB'den gelen talebin azalmasına neden oluyor (ABD: yıllık yüzde -12; AB: yıllık yüzde -2,1). Üretim anketlerinin ihracat siparişlerinin ağır ilerlediğini işaret etmesi ve bazı ülkelerin Çinli çelik üreticilerine yönelik antidamping ölçüleri alması da göz önünde bulundurulduğunda durgun performans kısa dönemde devam edecek gibi duruyor. Çin'in büyümeyi canlandırmak için yine yerel pazarına güvenmesi gerekecek. Şimdilik, temeller umut vaat edici. Hane gelirleri artıyor ve tüketici güveninde iyileşme kaydediliyor. İş anketleri de hizmet sektörünün genişlemeye devam ettiğini gösteriyor (Caixin Hizmet satın alma endeksi 51,2 seviyesinde). Rahat mali tutumun da ikinci çeyrekte biraz canlanma sağlayacağı öngörülüyor. Euler Hermes, Çin'in GSYH büyümesinin 2016'da biraz yavaşlayarak yüzde 6,5 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyor.