Çin devlet yönetimi kısaca ‘Parti Devleti’ olarak nitelendirilebilir. Uygulanan sistemin Marksizm’in Çin kültürüne uyarlanmış hali olduğu kabul edilmektedir. Çin, devlet yönetiminde 5000 yıllık köklü geçmişinden elde ettiği deneyimlere önem vermekte ve bize seminere gelen bir yetkilinin deyimiyle ‘En iyi yönetim yoktur, en uygun yönetim vardır’ düşüncesinden hareket etmektedir. 
En yüksek organ olarak Ulusal Halk Meclisi kabul edilmekte, yürütme ve yargı organı ise tamamlayıcı ve dengeleyici olarak görülmektedir. 25 eyalet, 5 özerk bölge, 4 merkeze doğrudan bağlı bölge ve 2 özel bölge vardır. Hong Kong, özel bölge olarak kabul edilmiş olup Çin vatandaşları bile buraya pasaport ile giriş yapabilmektedir. Söz konusu bölge, her ne kadar kendi içinde bağımsıza yakın bir yönetim sergilemekte ise de, Çin’in bir parçası kabul edilerek bölgenin dış işlerinde tamamen merkezi hükümete tabi olduğu vurgulanmaktadır. Uygur-Sincan Özerk Bölgesi ise, diğer özel bölge yönetimlerine kıyasla daha az bağımsız bir yapı sergilemektedir. 
Hukuk Devleti oluşturma çabası hız kazanmış, Batının 200 yılda aldığı mesafeyi Çin 30-40 yılda almaya çalışmıştır. 1978’de hukuka uygun hareket etme ilkesi benimsenmiş, 1982’de yeni anayasa çıkarılmış, sonraki yıllarda idarenin eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluğu yargı denetimine alınmıştır. Kamu görevlilerin atanma ve yükselmeleri de yasalarla belirlenmiş ve kamuya sözleşmeli personel alma hakkı tanınmıştır. 
Devlet, Komünist Parti ile özdeşleşmiş olup kurumlarda bulunan Parti temsilcileri fiilen o kurumun yöneticisi konumundadır. Parti temsilcisinin onayı veya uygun görüşü ile daha üst makamlar tarafından atanan kamu görevlileri Parti temsilcisinin gözetiminde çalışmaktadırlar. Önemli kararlar Parti temsilcisine sunulmakta, geri kalan işleri sorumlu kamu görevlisi yapmaktadır. Bu durumu, ülkemize uyarlayarak anlatmak gerekirse, illerde Valinin aynı zamanda parti başkanı olduğu ve Belediye Başkanının da Valiye karşı sorumlu olduğu bir yapı düşünülmelidir. Milli Eğitim, sağlık, tarım gibi hemen her kurumda parti temsilcileri vardır ve bu temsilciler son sözü söyleyen makam konumundadırlar.
Kararlar yukarıdan aşağı bir süreç içerisinde alınıp, çok sorgulanmadan uygulanmaktadır. Karar alma süreci kısa olup, kararlar hızla uygulamaya geçilmekte ve kısa sürede sonuç alınmaktadır. Bu durumu seminere gelen bir görevli ‘Batı projeyi tartışırken biz bitiriyoruz’ şeklinde ifade etmiş ve hızlı tren projelerinin kısa sürede başlanıp bitirilmesini örnek olarak vermiştir. 
Açık bir şekilde sorgulanmayan her yönetim mekanizmasında olduğu gibi yanlışlıklar daha sık yapılabilmekte ve buna bağlı olarak sorunlar çıksa bile sorgulanamayabilmektedir. Bu nedenle sistem rüşvet ve yolsuzluğa daha açık hale gelmektedir. Çin’de yolsuzluğa karşı mücadele için çok sıkı önlemler alınmaya başlanmış, ağır cezalar getirilmiş ve kamuoyu bu konuda aydınlatılmaya çalışılmaktadır. Seminere gelen bir görevli ‘Pekin Olimpiyatları öncesinde yapılan havaalanı inşaatında rüşvet ve yolsuzluk tespit edildiğini ve bir kişinin bu nedenle asıldığını’ söylemiştir. Seminere gelen başka bir görevli ise ‘pahalı saat taktığı basında konu olan üst düzey bir görevlinin görevden alındığını; ancak Parti üyeliğinin devam ettiğini söylemiştir. Aynı şekilde orada bulunduğum süre içinde yarı resmi China Daily gazetesinin yalnızca bir sayısında yolsuzluk ve rüşvetle ile ilgili iki habere rastladım: Bunlardan biri Nanjing Belediye Başkanının yolsuzluk suçlamasıyla tutuklu bulunması ve yargılamasının devam etmesi, diğeri ise üst düzey bir emniyet görevlisinin rüşvet dolayısı ile soruşturma geçirdiğini veren haberdi.
Yönetim, birey odaklı değil, devlet ve sistem odaklıdır. Vatandaşlar, kendisine tanınan haklar içerisinde hareket ediyor olup, hak ve özgürlükler gibi konuları fazla sorgulamadan yaşamaya devam etmekte, bundan da çok memnuniyetsiz görünmemektedir. Bunun bir sebebi uzun yıllar komünist bir rejimde yaşamanın verdiği üst iradeyi kabullenme duygusu, diğer sebebi de Çin halkının saygılı, uyumlu ve kendi dünyasında yaşamayı seven bir toplum olması diye değerlendirmekteyim.
Uygur-Sincan Özerk Bölgesi ve Hong Kong Özel Yönetim Bölgesi, Çin’in yönetim açısından iki kırılma noktasıdır. Hong Kong’da zaman zaman yapılmaya çalışılan özgürlükçü hareketlere sıcak bakılmamakta ve bu hareketler dış güçlerin kışkırtması olarak düşünülmektedir. Uygur-Sincan Özerk Bölgesi ise daha hassas bir konu olarak değerlendirilmektedir. Doğu Türkistan İslami Hareketi diye adlandırılan ve zaman zaman kanlı eylemler yapan örgüt, ayrılıkçı terör örgütü olarak kabul edilmiştir. Bu bölgede yetişen Uygur kökenli ve cihatçı olarak nitelenen kişiler zaman zaman terör eylemleri yapmakta, bomba yüklü araçları kalabalıkta patlatmakta, canlı bombalar tören alanlarında ve pazar yeri gibi yerlerde eylem yaparak çok sayıda kişinin ölümüne yol açabilmektedir. Bu nedenle Çin, Türkiye ile ilişkilerinde bu bölgenin Türkiye ile bağlantısına önem vermekte ve ülkemizde bulunan Uygur Türklerinin Çin aleyhinde faaliyet göstermesine engel olmamızı talep etmektedir. Uygur Türkleri üçüncü güçler tarafından da Çin’in karışıklığa uğraması amacıyla desteklenebilecek durumdadır. Üçüncü ülkelerin amacı, Uygur Türklerinin kimliğinin tanınması ve özgürlüklerini genişletmesi değil, Çin’in enerjisini bu bölgede harcamasıdır. Çin’in yapılan eylemlere tutumu çok sert olmakta ve kitlelerin karşı harekete geçirilerek toplu ölümlere yol açma ve idamlar da dahil olmak üzere her türlü tedbiri almaktadır. Bu nedenle, Uygur Türklerine karşı ülke olarak çok hassas ve stratejik bir politika güdülmeli, Çin’i karşımıza alarak Uygur Türklerini eylem yapmaya teşvik etme sonucunda Çin’e karşı ezdirmekle sonuçlanabilecek bir politikadan kaçınmamız gerektiği inancındayım.